Α’ ΕΞΑΜΗΝΟ
ΜΑΘΗΜΑ Α.1. ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΑΝΑΤΟΜΙΑΣ, ΙΣΤΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΓΕΝΕΤΙΚΗΣ
• Εισαγωγή στην Ιστολογία
• Επιθηλιακός Ιστός, Μυϊκός ιστός
• Συνδετικός-Οστίτης Ιστός και Αίμα
• Νευρικός Ιστός
• Θώρακας (τοίχωμα και σπλάγχνα)
• Κοιλία (τοίχωμα και σπλάγχνα)
• Άνω και Κάτω Άκρο
• Κεφαλή-Πρόσωπο-Λαιμός
• Νευροανατομία Ι (ΚΝΣ)
• Νευροανατομία ΙΙ (ΠΝΣ)
• Αγγειακό και Λεμφαγγειακό Σύστημα
• Στοιχεία Γενετικής
• Η Γενετική στον Πόνο. Γενετικός Προσδιορισμός, Γονιδιακό Υπόβαθρο
• Η Γενετική στην Έρευνα του Πόνου
ΜΑΘΗΜΑ Α.2. ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΑ, ΒΙΟΧΗΜΕΙΑ ΚΑΙ ΦΑΡΜΑΚΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
• Στοιχεία Βιοχημείας του Πόνου
• Ανοσοποιητικό σύστημα, Αίμα
• Νευρικό και μυϊκό κύτταρο
• Πεπτικό σύστημα και Μεταβολισμός
• Καρδιαγγειακό Σύστημα
• Βασική Νευροφυσιολογία
• Στοιχεία Φαρμακοκινητικής
• Στοιχεία Φαρμακοδυναμικής
• Φυσιολογία Πόνου
• Κύτταρα και υποδοχείς στον Πόνο
• Νευρικές οδοί πόνου, σημεία παρέμβασης
• Φαρμακολογία της Μεταβίβασης και Τροποποίησης του Πόνου
• Σωματικός πόνος
• Νευροπαθητικός πόνος
• Σπλαγχνικός πόνος
ΜΑΘΗΜΑ Α.3. ΕΠΙΔΗΜΙΟΛΟΓΙΑ ΚΑΙ ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΑ ΔΕΔΟΜΕΝΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
• Ιστορικά δεδομένα και Διαδρομές στην αντιμετώπιση του πόνου
• Γενική εισαγωγή στο πρόβλημα
• Επιδημιολογικά δεδομένα (Παγκοσμίως)
• Επιδημιολογικά δεδομένα (Ευρώπη)
• Επιδημιολογικά δεδομένα (Ελλάδα)
• Στοιχεία βιοστατιστικής
• Η Στατιστική στην έρευνα του Πόνου
ΜΑΘΗΜΑ Α.4. ΨΥΧΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
• Η ψυχολογική επιβάρυνση του Πόνου στον ασθενή
• Ψυχοκοινωνικές και Πολιτισμικές επιπτώσεις του Πόνου
• Θεραπευτική σχέση επαγγελματία υγείας-ασθενούς
• Ο πόνος ως σύντροφος και κίνητρο
• Nocebo
ΜΑΘΗΜΑ Α.5. ΘΕΜΑΤΑ ΗΘΙΚΗΣ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑΣ ΣΤΟΝ ΠΟΝΟ
• Αρχές Δεοντολογίας στην Έρευνα και Αντιμετώπιση του Πόνου
• Εθισμός, Εξάρτηση
• Ηθικά ζητήματα για τα πειράματα σε ζώα
• Ηθικά δεδομένα για μελέτες στον άνθρωπο
• Ζητήματα φύλου και ταυτότητας φύλου στον Πόνο
• Ευθανασία και υποβοηθούμενη από τον ιατρό αυτοκτονία. Συζήτηση
ΜΑΘΗΜΑ Α.6. ΕΚΤΙΜΗΣΗ, ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
• Προσέγγιση του ανθρώπου που πάσχει από πόνο
• Μέτρηση του Πόνου στον Άνθρωπο Ι: ερωτηματολόγια
• Μέτρηση του Πόνου στον Άνθρωπο ΙΙ: κλίμακες
• Μέτρηση του Πόνου στον Άνθρωπο ΙΙΙ: ερευνητικές τεχνικές
• Μέτρηση του Πόνου στον Άνθρωπο: άλλες μέθοδοι
• Ταξινόμηση αλγεινών συνδρόμων
ΜΑΘΗΜΑ Α.7. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ ΣΤΟΝ ΠΟΝΟ
• Η έρευνα στον πόνο (γενικά)
• Σχεδιασμός Κλινικών Μελετών στον Πόνο
• Ερμηνεία Κλινικών Μελετών για τον Πόνο
• Ιατρική βασισμένη σε ενδείξεις
• Μοντέλα Πόνου σε πειραματόζωα
• Κλινικές Μελέτες Νευρικής Λειτουργίας και Απεικόνισης
ΜΑΘΗΜΑ Α.8. ΟΡΓΑΝΩΣΗ, ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ ΚΑΙ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΚΕΝΤΡΩΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΠΟΝΟΥ
• Η Ομάδα στην Αντιμετώπιση του Πόνου
• Οργάνωση και δόμηση Ομάδας
• Ρόλος μελών ομάδας
• Συνεργασία μεταξύ διαφορετικών ομάδων
• Λήψη αποφάσεων
• Κέντρο Πόνου: αντικείμενο, οργάνωση
• Το Κέντρο Πόνου στην Ελλάδα
• Κέντρο Πόνου: σύγχρονα προβλήματα, πιθανές λύσεις
• Τα οικονομικά του πόνου. Κόστος και αποτελεσματικότητα της αντιμετώπισης του πόνου
ΜΑΘΗΜΑ Α.9. ΕΙΔΙΚΑ ΚΛΙΝΙΚΆ ΘΈΜΑΤΑ Ι,ΙΙ,ΙΙΙ,ΙV
• Οξύς μετεγχειρητικός πόνος
• Μετάπτωση οξέος σε χρόνιο πόνο
• Οξύς μη χειρουργικός πόνος
• Multimodal analgesia
• Aυχεναλγία
• Αυχενικός Ριζιτικός Πόνος
• Σπονδυλικός Πόνος
• Οσφυαλγία
• Οσφυικός Ριζιτικός Πόνος
• Failed Back Syndrome
• Μυοσκελετικός Πόνος
• Kαρκινικός Πόνος
• Μυοπεριτοναικός Πόνος
• Βασικές αρχές νευροδιέγερσης
ΜΑΘΗΜΑ Α.10. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΣΤΑ ΠΛΑΙΣΙΑ ΤΗΣ ΥΠΟΣΤΗΡΙΚΤΙΚΗΣ ΦΡΟΝΤΙΔΑΣ ΑΣΘΕΝΟΥΣ ΤΕΛΙΚΟΥ ΣΤΑΔΙΟΥ
• Τι είναι η υποστηρικτική-παρηγορητική φροντίδα
• Ο ασθενής τελικού σταδίου
• Νοσολογία περιστατικών τελικού σταδίου
• Φροντίδα ασθενούς τελικού σταδίου
• Διάγνωση και αντιμετώπιση συνοδών συμπτωμάτων
• Ιδιαιτερότητες και ειδικά θέματα στην αντιμετώπιση του πόνου στα πλαίσια της υποστηρικτικής φροντίδας ασθενούς τελικού σταδίου
Β’ ΕΞΑΜΗΝΟ
ΜΑΘΗΜΑ Β.1. ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΗ ΚΑΙ ΨΥΧΙΑΤΡΙΚΗ ΥΠΟΣΤΗΡΙΞΗ ΣΤΟΝ ΠΟΝΟ
• Η ανάγκη για ψυχολογική υποστήριξη του ασθενούς με πόνο
• Γνωσιακές θεραπείες στον Πόνο
• Συμπεριφορικές θεραπείες στον Πόνο
• Ψυχοδυναμικές θεραπείες στον Πόνο
• Ο πόνος στα πλαίσια ψυχιατρικών συνδρόμων
• Πόνος και κατάθλιψη
• Ψυχιατρική εκτίμηση και θεραπεία
ΜΑΘΗΜΑ Β.2. ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ KAI AΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΚΑΙ ΑΛΛΗΛΕΠΙΔΡΑΣΕΙΣ ΦΑΡΜΑΚΩΝ ΠΟΥ ΧΡΗΣΙΜΟΠΟΙΟΥΝΤΑΙ ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
• Οπιοειδή
• ΜΣΑΦ
• Παρακεταμόλη, παράγωγα φεναζόνης
• Άλλα αναλγητικά
• Αντικαταθλιπτικά, Αντιεπιληπτικά και Νευροτροποποιητικά
• Συνοδά και άλλα φάρμακα
• Ανεπιθύμητες ενέργειες και αλληλεπιδράσεις φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του σωματικού πόνου
• Ανεπιθύμητες ενέργειες και αλληλεπιδράσεις φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου
• Ανεπιθύμητες ενέργειες και αλληλεπιδράσεις φαρμάκων που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση των συνοδών συμπτωμάτων
• Ανεπιθύμητες ενέργειες και αλληλεπιδράσεις χημειοθεραπευτικών σχημάτων
• Ανεπιθύμητες ενέργειες και αλληλεπιδράσεις λοιπών φαρμάκων που χρησιμοποιούνται στην αντιμετώπιση των ασθενών με πόνο
ΜΑΘΗΜΑ Β.3. ΠΑΡΕΜΒΑΤΙΚΗ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ
• Αναλγησία προκαλούμενη με διέγερση
• Νευρικοί αποκλεισμοί
• Νευροκαταστροφή
• Επισκληρίδιος αναλγησία
• Χειρουργική Αντιμετώπιση του Πόνου
• Άλλες παρεμβατικές μέθοδοι
ΜΑΘΗΜΑ Β.4. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ I
• Eισαγωγή στο Βελονισμό
• Αρχές Βιοιατρικού Βελονισμού
• Περιφερική και συστηματική δράση Βελονισμού
• Αντιεμετική δράση Βελονισμού
ΜΑΘΗΜΑ Β.5. ΕΝΑΛΛΑΚΤΙΚΕΣ ΜΕΘΟΔΟΙ ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗΣ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ IΙ
• Θεραπευτικό μασάζ, Σιάτσου
• Χειροπρακτική
• Ομοιοπαθητική, βοτανοθεραπεία
• Δραματοθεραπεία, μουσικοθεραπεία, μέθοδοι χαλάρωσης
• Άλλες μέθοδοι και τεχνικές
• Πρόληψη του Πόνου
ΜΑΘΗΜΑ Β.6. ΦΥΣΙΚΗ ΙΑΤΡΙΚΗ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ, ΦΥΣΙΚΟΘΕΡΑΠΕΙΑ ΚΑΙ ΕΡΓΑΣΙΑΚΗ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
• Ο ρόλος της φυσικοθεραπείας στη αντιμετώπιση του πόνου
• Φυσικοθεραπεία στα συχνότερα μυοσκελετικά σύνδρομα πόνου
• Η Φυσική Ιατρική και Αποκατάσταση στην αντιμετώπιση του Πόνου
• Εργασιοθεραπεία και Εργασιακή Αποκατάσταση
ΜΑΘΗΜΑ Β.7. ΝΟΣΗΛΕΥΤΙΚΗ ΑΛΓΟΛΟΓΙΑ
• Ο ρόλος του νοσηλευτή στη φροντίδα του ασθενούς με πόνο
• Νοσηλευτική και Παρηγορητική Φροντίδα
• Νοσηλευτικές πράξεις για την ανακούφιση του Πόνου
• Η φροντίδα ασθενών με εμφυτευμένα συστήματα ανακούφισης του Πόνου
• Ο ρόλος του νοσηλευτή στο Κέντρο Πόνου και στα πλαίσια της Ομάδας
• Συνεργασία του νοσηλευτή με άλλους επαγγελματίες του χώρου της υγείας
• Κατ’ οίκων νοσηλεία
ΜΑΘΗΜΑ Β.8. ΕΙΔΙΚΑ ΚΛΙΝΙΚΑ ΘΕΜΑΤΑ V,VI
• Νευροπαθητικός Πόνος (συμπαθητική αντανακλαστική δυστροφία, μέλος-φάντασμα, κεντρικός πόνος, μεθερπητική νευραλγία, νευροπαθητικός πόνος σπονδυλικής στήλης, επώδυνη διαβητική νευροπάθεια, τριδυμαλγία κ.λπ.)
• Ινομυαλγία
• Χρόνιος Ουρογεννητικός Πόνος
• Πόνος στην Κύηση και τον Τοκετό
• Κεφαλαλγία (ημικρανία, αθροιστική, τάσεως, από κατάχρηση φαρμάκων, χρόνια καθημερινή κ.λπ.)
• Στοματοπροσωπικός Πόνος
• Σύνθετα Περιοχικά Επώδυνα Σύνδρομα
• Ο Πόνος στα ρευματολογικά νοσήματα
ΜΑΘΗΜΑ Β.9. Η ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ ΤΟΥ ΠΟΝΟΥ ΣΕ ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΜΕ ΙΔΙΑΙΤΕΡΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ
• Πόνος σε νεογνά, νήπια, παιδιά και εφήβους
• Πόνος στον υπερήλικα
• Πόνος και AIDS
• Ζητήματα πόνου σε άτομα με ειδικές ικανότητες και σε άτομα με περιορισμένη δυνατότητα επικοινωνίας
• Ανακούφιση του Πόνου σε Χρήστες Ουσιών, Εθισμός
ΜΑΘΗΜΑ Β.10. ΧΡΟΝΙΟΣ ΠΟΝΟΣ ΚΑΙ ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΑ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ
• Συμπληρώματα διατροφής και Πόνος
• Καναβιδιόλη και Χρόνιος Πόνος
• Βιταμίνες κα Χρόνιος Πόνος
• Συμπληρώματα διατροφής και Ογκολογικός Ασθενής
• Ινομυαλγία και Συμπληρώματα Διατροφής
Γ΄ ΕΞΑΜΗΝΟ
ΜΑΘΗΜΑ Γ.1. ΚΛΙΝΙΚΗ ΑΣΚΗΣΗ
Σε Ιατρεία Πόνου και Παρηγορικής Αγωγής μεγάλων Νοσοκομείων πραγματοποιούνται 20 ημερήσιες παρουσίες προκειμένου ο μεταπτυχιακός φοιτητής να κάνει πρακτική εκπαίδευση σε κλινική εξέταση, διαγνωστική προσέγγιση, συνταγογράφηση και παρεμβατικές τεχνικές για την αντιμετώπιση του πόνου.
Δ’ ΕΞΑΜΗΝΟ
ΜΑΘΗΜΑ Δ.1. ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
Παρακολούθηση προγράμματος:
Στα δύο πρώτα Εξάμηνα του ΠΜΣ παραδίδονται στους φοιτητές τα θεωρητικά μαθήματα και εκπονούνται τυχόν εργασίες που θα ανατεθούν στους φοιτητές από τους αντίστοιχους διδάσκοντες. Η παρακολούθηση των μαθημάτων είναι υποχρεωτική. Το επιτρεπόμενο ανώτατο όριο απουσιών, ανά εξάμηνο, ορίζεται στον Κανονισμό Μεταπτυχιακών Σπουδών. Στο τέλος του Α΄ και Β΄ Εξαμήνου λαμβάνουν χώρα οι εξετάσεις των αντίστοιχων μαθημάτων.
Το Γ’ Εξάμηνο περιλαμβάνει την Κλινική Άσκηση των φοιτητών, η οποία θα λαμβάνει χώρα σε Ιατρεία Πόνου και Κλινικές μεγάλων νοσοκομείων. Επίσης, σε αυτό το Εξάμηνο θα λάβει χώρα η Παρουσίαση Περιστατικών, με στόχο να δοθεί η δυνατότητα στους φοιτητές να αξιοποιήσουν, οργανώσουν και εφαρμόσουν τις θεωρητικές γνώσεις που έλαβαν σε πλαίσιο κλινικών περιστατικών ιδιαίτερου ενδιαφέροντος και πολυπλοκότητας.
Η παρακολούθηση και η συμμετοχή στην Κλινική Άσκηση και την Παρουσίαση Περιστατικών είναι υποχρεωτικές.
Κατά το Δ΄ εξάμηνο εκπονείται η διπλωματική εργασία σε συνεργασία με τον αντίστοιχο επιβλέποντα διδάσκοντα. Όλοι οι μεταπτυχιακοί φοιτητές θα πρέπει να εκπονήσουν διπλωματική εργασία σε θέμα σχετικό με το αντικείμενο του ΠΜΣ (βλ. αντίστοιχη παράγραφο, παρακάτω). Επίσης, υπάρχει η δυνατότητα κατά το Γ΄ Εξάμηνο να γίνει η έναρξη της διπλωματικής εργασίας, μετά από συνεννόηση με την ΣΕ.